Impact van belastingen op rendement obligaties

Beleggen in obligaties is vaak onderdeel van een beleggingsstrategie. Institutionele beleggers gebruiken obligaties om de risico’s in hun portefeuilles naar beneden te brengen en een rendement vast te zetten voor de komende periode (bijv. bij pensioenfondsen m.b.t. hoeveel ze nodig hebben om pensioenen uit te keren). Maar wat is de impact van beleggen in obligaties op onze box 3 vermogensbelasting als particuliere belegger? Dit heeft immers impact op het netto rendement wat behaald wordt op onze beleggingen.

Hoe worden obligaties belast in box 3

Obligaties worden voor de vermogensbelasting gezien als beleggingen. Hoewel gemiddeld genomen het rendement op obligaties lager is dan bij aandelen, zeker voor staatsobligaties, zijn er ook obligaties met hoge rendementen (high yield). Daardoor is het voor de belastingdienst lastig een inschatting te maken op het daadwerkelijke rendement en zijn (helaas voor nu) alle obligaties belast tegen hetzelfde fictieve rendement als aandelen. 

Dit betekend het volgende:

Voor 2023 wordt gerekend met een rendementspercentage op beleggingen van 6,17%. Over dit rendement dient 32% belasting betaald te worden.

Bij een vermogen van €20.000 boven het heffingsvrij vermogen, waarbij al het vermogen (dus €77.000 in totaal) in beleggingen zit, betekend dit dat je:

€20.000 x 6,17% = €1.234 x 32% = €394,88 aan vermogensbelasting dient te betalen.

Bij een laag vermogen (onder de vermogensvrije heffing van €57.000 (2023 & 2024)) heeft dit geen impact, je hoeft geen belasting te betalen over vermogen. Bij een vermogen hoger dan de vermogensvrije heffing heeft dit wel impact op het netto rendement op je obligaties. 

Stel je hebt €77.000 aan vermogen en wilt graag €20.000 in liquide vorm aanhouden met laag risico en wilt kijken naar de volgende 2 opties: sparen (niet zijnde een depostio) of beleggen in obligaties. Op sparen (bij een NL grootbank) krijg je op dit moment 1,5% rente. Bij een obligatie ETF kun je 2,6% rente ontvangen. Een verschil van 1,1% extra rendement dus, in ieder geval, zo lijkt het.

In de sparen situatie betaal je €298,30 belasting, bij het beleggen in een obligatie ETF €394,88, in totaal dus €96,58 meer belasting.

Het extra rendement wat je maakt op de obligatie ETF uit het voorbeeld is 1,1% x €20.000 is €220. Nog steeds een netto positief rendement t.o.v. sparen, maar wel met extra risico’s.

Afweging beleggen in obligaties versus sparen

Je dient zelf met je eigen vermogensmix te berekenen wat de impact is van belastingen op je beleggingsrendement. Bovenstaand voorbeeld is niet per definitie op iedereen van toepassing en mogelijk kan het nadelig uitpakken om te beleggen in obligaties door koerswijzigingen of een te laag rendement ten opzichte van de extra belastingdruk.

Gaat de rente op een lopende spaarrekening omhoog, dan kan het een betere optie zijn om te sparen in plaats van beleggen in obligaties. Ten eerste omdat dit een negatief effect heeft op de beurskoers van obligaties, maar ook omdat het mogelijk een hoger netto rendement gaat opleveren.

Moet je belasting betalen over de coupon rente?

Indien je een obligatie bezit die coupon rente uitkeert, vraag je je misschien af of je hierover belasting dient te betalen. Mogelijk zie je zelfs op het overzicht van je broker dat er belasting is ingehouden. Hoe zit dit nu precies?

In Nederland wordt (nog) geen belasting geheven over daadwerkelijk behaald rendement. De coupon rente zou een vorm van daadwerkelijk behaald rendement zijn. Op dit moment hoef je hierover dus geen belasting te betalen, dit doe je immers al over het geheel van je vermogen (de box 3 vermogensrendementsheffing) waarbij met een fictief (door de belastingdienst vastgesteld) rendement is gerekend.

Hoe zit dit in andere landen?

In andere landen kan de wijze waarop belasting betaald dient te worden anders zijn. De meeste landen heffen wel belasting over daadwerkelijk behaald rendement, mogelijk met allerlei spelregels over het type belegging en type rendement (dividend vs. waardestijging kan een andere heffing betekenen). Houd je obligaties aan welke niet door (een partij in) Nederland zijn afgegeven? Het is mogelijk dat er in dit geval standaard belasting over de coupon rente afgedragen wordt aan de fiscus van het betreffende land.

Zo kun je deze teveel betaalde belasting terugvragen:

Hou bij het rekeningoverzicht van je broker goed in de gaten of er belasting is afgedragen op moment dat de coupon rente is uitgekeerd. Is dit het geval? Dan kun je deze afgedragen belasting vaak weer terugvragen. Vaak is dit wel tot een maximum zoals overeen gekomen in het belastingverdrag welke Nederland met het betreffende land heeft afgesproken. Bij obligaties uit Amerika kun je bijvoorbeeld tot 15% terugvragen bij de fiscus van het betreffende land. De overige 15% kan bij de aangifte inkomstenbelasting in box 3 (bij de Nederlandse belastingdienst) teruggevraagd worden.