Stopzetten terugbetalen studieschuld: voordelen & vermogensbelasting impact

Dit wordt een artikel waarover veel mensen een sterke mening zullen hebben, vaak al zonder ook maar het artikel gelezen te hebben. Dit komt doordat schulden iets losmaakt in mensen. Het wordt vaak gezien als iets slechts, iets wat je niet moet willen en waar je vanaf moet. Het wordt daarom ook vaak aangemoedigd om schulden zo snel mogelijk af te lossen. Toch ben ik van mening dat schulden niet in alle gevallen slecht zijn.

Zo wil ik het graag vandaag hebben over het stopzetten van aflossingen op studieschuld en de financiële voordelen hiervan. Natuurlijk is het beter om helemaal geen studieschuld te hebben opgebouwd, dat staat vast, tenzij je het destijds hebt geïnvesteerd en niet verbrast in de kroeg… Het zou verstandig kunnen zijn om gebruik te kunnen maken van het zelf stopzetten van de aflossingen op je studieschuld. Dit kent met name 3 redenen die ik in dit artikel graag verder zou willen toelichten.

De rente op studieschuld

Voordat iedereen over me heen gaat vallen is het belangrijk om eerst door te hebben hoeveel op dit moment de rente op studieschuld is. Ik merk zelf dat niet iedereen hier van op de hoogte is en hoor soms gekke getallen voorbij komen. Zeker ook voor de verdere uitleg van het artikel is het belangrijk om hier rekening mee te houden. Schulden kosten over het algemeen ook geld, dus er zal een trade-off zijn tussen wanneer de kosten niet meer opwegen tegen de voordelen.

Rentes op studieschuld worden telkens voor 5 jaar vastgezet. De rentes worden gepubliceerd door DUO. De rente verschilt tussen de 0,01% en 0,00%, afhankelijk van in welke periode je rente is vastgezet. Mensen die nu nog 0,12% betalen zullen blij zijn vanaf 1 januari 2020 ook 0,00% te betalen.

De rente op studieschuld is voor de meeste mensen dus (nagenoeg) nihil. Vaak denken mensen dat er op studieschuld in Nederland ook hoge rentes moeten worden betaald. Dit is dus helemaal niet het geval, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Amerika of de UK waar ze wel rentes kennen van 13% op jaarbasis. Hier mogen we in Nederland dus blij mee zijn!

Inflatie, stijgende lonen en schulden

Ten eerste is het belangrijk om te weten wat voor effect een groeiende economie heeft op schulden. Aangezien de economie elk jaar gemiddeld met zo’n 2% toeneemt (ook wel inflatie genoemd), worden schulden minder waard. Je kunt het zien als dat je nu 100 euro in je portemonnee hebt en dit uitgeeft in de supermarkt. Volgend jaar kun je hier 2% minder producten voor kopen. Zoals je geld minder waard wordt door inflatie geldt hetzelfde voor schulden. Je schulden worden dus relatief gezien ook 2% minder waard op jaarbasis. Dit betekend niet dat het getal ook daadwerkelijk veranderd. Hetgeen wat je ervoor moet laten, of de moeite die je ervoor moet doen om het geld bij elkaar te krijgen nemen wel af. Dit komt doordat over het algemeen lonen stijgen om mee te gaan met inflatie.

Dit is een goed argument om een schuld langer aan te houden. Zeker wanneer voor de komende 5 jaar de rente op 0,00% is vastgesteld. Hierdoor neemt een studieschuld van €15.000 relatief gezien af tot €13.560 in waarde. Dit gaat uit van een inflatie van 2% op jaarbasis. Je zou kunnen zeggen dat de moeite die het je nu kost om €13.560 af te lossen is dezelfde moeite als €15.000 over 5 jaar.

Wanneer je ervan uit gaat dat je inkomen elk jaar met 3,5% toeneemt, is de afname nog groter. Het wordt namelijk per jaar makkelijker om je studieschuld terug te betalen. In dit geval zou de schuld van €15.000 relatief gezien afnemen tot €12.552.

Extra rendement in de vorm van rente of rendement

Wanneer je stopt met de aflossingen op je studieschuld is het natuurlijk wel belangrijk om iets te gaan doen met dit geld. En nee, we gaan er niet van uit eten of shoppen. Vakanties bekostigen van dit geld is ook uit den boze. Dit geld moet iets te doen hebben. Zie het als kleine werkers die nu voor jou aan het werk gaan. Hiervoor zijn natuurlijk verschillende opties mogelijk. Te denken aan het opzij zetten in een spaardeposito (want ja, rentes op deposito’s komen gelukkig nog wel boven de 0,00% uit) of beleggen in ETFs.

Voorbeeld deposito’s:
Stel je lost nu standaard €100 af op je studieschuld. Je besluit hier mee te stoppen en dit geld opzij te zetten in deposito’s. Elke maand maak je nu €100 over naar een spaarrekening (0,2% rente) en elk jaar zet je dit vast in een nieuwe deposito die afloopt rond de periode waarin je je studieschuld weer moet gaan aflossen. Elk jaar open je dus een deposito van €1.200. Op je 4 jaars deposito krijg je 0,8% rente op jaarbasis. Elk jaar neemt dit af tot 0,5% voor een 1-jaars deposito. Dit levert over de gehele periode van 5 jaar €88 op.

Voorbeeld beleggen:
Nu denk je misschien, die €88, dat is me de moeite niet waard! Dan is het eventueel een goed idee om te kijken naar beleggen. Er zijn mensen die er tegen zijn om voor korte termijn te beleggen. Nu hoeft het natuurlijk niet zo te zijn dat je het geld ook daadwerkelijk na 5 jaar weer uit je beleggingen wilt halen. Hopelijk heb je dan nog steeds een goede baan (mede mogelijk gemaakt door je studie en die studieschuld natuurlijk) en is het betalen van je maandelijkse aflossing geen probleem. Mocht je hier anders over denken, dan is beleggen met dit geld geen optie. Stel met beleggen is een gemiddeld rendement te behalen van 7% op jaarbasis. Je belegt in ETFs (VWRL?) en hebt een goede spreiding zodat risico’s zoveel mogelijk gemitigeerd worden. Het totaal van de €6.200 die je in 5 jaar tijd nu niet hebt afgelost zo dan €7.138 waard kunnen zijn geworden. Dat is 9 maanden aan aflossingen extra! Natuurlijk moet je wel weten wat je doet en loop je met deze methode ook risico. Verder heeft dit mogelijk ook nog gevolgen voor de vermogensbelasting als de regels per 2022 veranderen, maar dat wordt straks verder uitgelegd..

Het beleggen met je “studieschuld” is alleen aan te bevelen wanneer je het geld niet nodig hebt voor aflossingen later. Ga je er vanuit dat je tegen die tijd makkelijk je maandelijkse aflossingen kunt maken? Overweeg dan deze optie. Anders is het beter om voor veiligheid te gaan en het geld vast te zetten in een deposito.

Ben je te vertrouwen met geld?

Een gekke vraag misschien. Maar weet je zeker dat het je lukt om in plaats van aflossen dit geld anders in te zetten? Het niet te laten verdwijnen op 1 grote berg? Kun je hier volmondig JA op antwoorden, dan is het stopzetten van de aflossingen eventueel een optie die je zou kunnen volgen. Ben je hier niet zo zeker van of twijfel je, laat je aflossingen dan doorlopen. Zo weet je zeker dat over 15 jaar je studieschuld volledig is afgelost.

De effecten op de vermogensbelasting (box 3)

Natuurlijk is er niet alleen het effect van een dalende relatieve waarde van de studieschuld en het verschil tussen rente dat ik ontvang en rente dat ik betaal. Er is ook nog een effect op de vermogensbelasting in box 3. Aangezien hier veel dingen gaan veranderen de komende tijd leek het me goed om de huidige situatie en de waarschijnlijke toekomstige situatie even apart van elkaar te behandelen.

De effecten nu (2019-2021)

Op dit moment mogen schulden boven de schulddrempel in mindering worden gebracht op het vermogen in box 3. Voor 2019 bedraagt deze drempel €3.100 (zie ook de website van de belastingdienst). Schulden boven deze drempel verlagen dus het effect van vermogen in box 3. Dit heeft met name zin als je vermogen hebt boven de vrijstelling, het zogeheten heffingsvrij vermogen. De grens hiervoor bedraagt in 2019 €30.360 (zie weer de belastingdienst).

Voorbeeld:
Stel Marja heeft op 1 januari 2019 een vermogen van €50.000 en een studieschuld van €15.000. In de huidige situatie mag ze van haar vermogen de vrijstelling (a €30.360) en studieschuld minus drempel (€15.000 – €3.100 = € 11.900) aftrekken van haar vermogen. Haar heffingsvermogen in dit voorbeeld bedraagt nog €7.740. Hierover is ze €66,66 belasting verschuldigd.

DUO heeft vastgesteld dat Marja €100 per maand moet terugbetalen over haar studieschuld. Marja besluit het geld wat ze in een jaar tijd kan sparen extra af te lossen op haar studieschuld. Dit komt neer op €3.800. Door de reguliere aflossingen en extra aflossingen van in totaal €5.000 kan ze nu nog maar €6.900 (€15.000 – €5.000 – €3.100) in mindering brengen op haar vermogen. Haar vermogen blijft €50.000. Het heffingsvermogen is door de reguliere en extra aflossingen toegenomen tot €12.740. Hierover is ze €109,73 belasting verschuldigd, een toename van €43,07.

Wanneer Marja er voor had gekozen om niet extra af te lossen op haar studieschuld en de reguliere aflossingen stop te zetten, had ze een extra vermogen van €5.000 kunnen opbouwen. In dit scenario had ze evenveel belasting moeten betalen als dat ze wel had afgelost. Wel heeft ze met haar extra vermogen meer inkomsten kunnen creëren (gemiddeld 7% op jaarbasis bij beleggen) en heeft ze profijt van haar schuld die minder waard wordt door inflatie.

De mogelijke effecten vanaf 2022

Het is nog een beetje gissen wat de toekomst gaat brengen. Zeker omdat we ook nog tweede kamer verkiezingen gaan hebben in 2021 welke mogelijk een effect kunnen gaan hebben op de maatregelen omtrent de vermogensbelasting. De staatssecretaris streeft ernaar om veranderingen in de vermogensbelasting per 1 januari 2022 in te voeren. Het wetsvoorstel hiervoor wordt in de zomer van 2020 verwacht. Laten we uitgaan van wat er tot nu toe bekend is.

Vanaf 2022 zal er gekeken gaan worden naar de daadwerkelijke bezittingen in box 3. Hierin is een onderscheidt te maken tussen spaartegoeden (belast met 0,09%) en overige box 3 bezittingen (belast met 5,33%). Schulden kunnen straks niet meer in mindering worden gebracht op bezittingen. In plaats daarvan kan 3,03% van de schuld in mindering worden gebracht op het fictief rendement in box 3. Ook wordt het box 3 belastingpercentage verhoogd van 30% naar 33%. Verder wordt er gekeken of bezittingen boven de circa €30.000 uitkomen, zo nee dan is er geen vermogensbelasting verschuldigd. Zo ja, dan vervalt het heffingsvrij vermogen en wordt er afzonderlijk gekeken naar spaargeld, overige box-3 bezittingen en schulden. Wel is er een heffingsvrij inkomen van €400.

Voorbeeld:
Laten we verder kijken met hetzelfde voorbeeld als hierboven. Stel Marja heeft op 1 januari 2019 een vermogen van €50.000 en een studieschuld van €15.000. Haar vermogen is verdeeld in €10.000 spaargeld en €40.000 overige box-3 bezittingen. Haar box-3 inkomen bedraagt €9 over spaargeld en €2.132 over overige bezittingen. Verder mag ze het heffingsvrij inkomen (a €400) in mindering brengen en de rente over haar schulden (3,03% x €15.000 = €454,50. Haar heffingsinkomen komt uit op €1.286,50 waarover ze €424,55 belasting zal betalen.

DUO heeft weer vastgesteld dat Marja €100 per maand moet terugbetalen over haar studieschuld. Marja besluit nog steeds het geld wat ze in een jaar tijd kan sparen extra af te lossen op haar studieschuld. Dit komt neer op €3.800. Door de reguliere aflossingen en extra aflossingen van in totaal €5.000 heeft ze aan het eind van 2019 een studieschuld van €10.000. Haar vermogen blijft €50.000 met dezelfde verdeling als hierboven. Haar heffingsinkomen bedraagt €2.141. Voor haar schulden mag ze nu nog maar €303 in mindering brengen. Het heffingsvrij inkomen blijft gelijk aan €400. Haar heffingsinkomen komt uit op €1.438 waarover ze €474,55 belasting zal betalen, een toename van €50.

Wanneer Marja er voor had gekozen om niet extra af te lossen op haar studieschuld en de reguliere aflossingen stop te zetten, had ze een extra vermogen van €5.000 kunnen opbouwen. Nu hangt het er vanaf of ze dit in een spaardeposito heeft gestopt of belegd. Bij een spaardeposito zal ze in totaal €426,04 belasting betalen, terwijl bij beleggen dit uitkomt op €512,50. Wanneer ze dus haar aflossingen zou stopzetten en zelf ook geen extra aflossingen op haar studieschuld zou doen, maar in plaats daarvan de €5.000 zou vastzetten in een spaardeposito zou dat haar belastingen besparen in box 3 (in het voorbeeld €48,51). Het nieuwe stelsel zorgt ervoor dat het aantrekkelijker is om meer schulden aan te houden, zeker wanneer het schulden zijn waarover minder dan 3,03% rente hoeft te worden betaald zoals studieschuld op dit moment.

Hoe werkt het stopzetten aflossingen op je studieschuld?

Mocht je nu denken, ik ben wel goed met geld en de voordelen wegen op tegen de nadelen, dan is het relatief makkelijk om je studieschuld aflossingen stop te zetten. Het enige wat je hoeft te doen is in te loggen bij DUO en dit aan te geven. Plan ook meteen een automatische overboeking naar je spaarrekening of beleggingsrekening in zodat het geld niet op de grootte hoop beland. Je wilt er immers wel echt voordeel uit halen. Mocht je het wel gaan uitgeven dan ben je na 5 jaar verder van huis dan je zou zijn geweest als je door was gegaan met aflossen.